W sytuacji kiedy rodzice dziecka są rozwiedzeni, czy też pozostają w separacji, często nie mogą dojść do porozumienia w zakresie wakacyjnego wyjazdu małoletniego dziecka za granicę z jednym z rodziców.
✅Zgodnie bowiem z regulacją zawartą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (KRO), władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1).
❗Oczywiście nie dotyczy to przypadków, w których władza rodzicielska została zawieszona albo rodzic został jej pozbawiony, bądź została ona ograniczona (np. włącznie do prawa do zasięgania informacji o dziecku).
W takich przypadkach drugi z rodziców może wyjechać za granicę z dzieckiem, nie zważając na zdanie rodzica, który został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub którego władza została ograniczona w sposób wykluczający prawo do decydowania o wyjazdach zagranicznych.
✅Zgodnie z art. 97 § 2 KRO o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a jeżeli nie mogą dojść do porozumienia, o danej kwestii rozstrzyga sąd opiekuńczy.
W orzecznictwie jednolicie wyrażany jest pogląd, że miejsce pobytu dziecka należy do istotnych spraw (tak: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r. III CZP 21/12). Sąd Najwyższy stwierdził, iż „wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego” (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6.03.1985, sygn. akt III CRN 19/85).
Zatem wyjazd dziecka za granicę wymaga zgody obojga rodziców. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy jeden z rodziców:
- został pozbawiony władzy rodzicielskiej prawomocnym orzeczeniem Sądu
- wykonywanie przez niego władzy rodzicielskiej zostało zawieszone
- wykonywanie przez niego władzy rodzicielskiej zostało ograniczone w taki sposób, że rodzic nie może współdecydować o istotnych sprawach dziecka, w tym o miejscu jego stałego pobytu.
Jeśli rodzice nie mogą dojść do porozumienia, wówczas sprawę może rozstrzygnąć sąd opiekuńczy. Decyzja sądu w tym zakresie zastępuje zgodę rodzica, który sprzeciwia się wyjazdowi dziecka.
W tym celu należy złożyć wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka do sądu opiekuńczego (tj. sądu, w którego okręgu zamieszkuje dziecko). Należy w nim przekonać sąd, że wyjazd ten będzie zgodny z dobrem dziecka, a brak zgody drugiego rodzica jest nieuzasadniony (np. spowodowany konfliktem między rodzicami, czy próbą zrobienia sobie na złość).
Opłata sądowa od wniosku wynosi obecnie 100 zł.
☝️Należy również zaznaczyć, że dla wydania paszportu małoletniemu konieczne jest podpisanie wniosku przez obojga rodziców.
❗Jednakże zgoda na wydanie paszportu nie jest równoznaczna z wyrażeniem zgody na wyjazd dziecka poza granice kraju.